Gerrit Baas
Acclamaties zijn bedoeld om de gemeente actief aan de liturgie te laten deelnemen; ze kunnen daarbij een uitdrukking van vreugde zijn maar evengoed een bevestiging.
Amen
Dat laatste vinden we het duidelijkst in de vorm van een gezongen ‘Amen’, een beamen door de gemeente van hetgeen eraan vooraf ging.
Kyrie
Acclamaties die uitgebreider zijn dan alleen één woord, ‘Amen’, vinden we allereerst bij het Kyrie. In het Kyrie roept de kerk de Heer (Kyrios) aan om ontferming voor de nood van de wereld. Deze roep wordt bevestigd door de kyrie-acclamatie van de gemeente.
Evangelie-acclamatie; voorbeden
Ook bij de lezing van het evangelie treffen we een acclamatie aan. Zoals de lezing wordt ingeleid door het Halleluja-vers, zo wordt het evangelie uitgeleid door de evangelie-acclamatie. Deze evangelie-acclamatie heeft veelal het karakter van een lofprijzing en is het antwoord van de gemeente op de woorden van het evangelie. Ook bij de voorbeden vinden we acclamaties. Juist die acclamaties maken de voorbeden tot een gemeenschappelijk gebed van de hele gemeente.
Wisselende gezangen
De meeste acclamaties behoren tot de z.g. wisselende gezangen. Dit betekent dat ze op verschillende momenten binnen het liturgisch jaar een andere kleur’- kunnen hebben. Met name de evangelie-acclamatie zal gekleurd worden door de periode van het liturgisch jaar. Zo werken ook de acclamaties mee aan het richten van de aandacht.
De acclamaties bij de voorbeden kunnen, behalve door de perioden van het kerkelijk jaar, ook gekleurd worden door blijde of droeve gebeurtenissen in het leven van de gemeente en de wereld er omheen.
Bij deze verandering van acclamaties per periode van het liturgisch jaar zal men zich er echter terdege van bewust moeten zijn, dat de acclamatie ten allen tijde door de gemeente gezongen moet worden. Dit betekent in de eerste plaats dat zorgvuldig overwogen moet worden, hoe dikwijls men van acclamatie wisselt. Ook betekent dit dat dat de gemeente iedere nieuwe periode van het liturgisch jaar de kans krijgt zich voor te bereiden op de ‘nieuwe’ acclamaties door vooroefening onder leiding van de cantor. Alleen dan kan de gemeente haar actieve rol binnen de liturgie met vreugde vervullen.